Masa asfaltowa

Asfalt to materiał (lepka ciecz lub skała) pochodzenia naturalnego (asfalt naturalny) lub otrzymywany jako jedna z frakcji przerobu ropy naftowej (asfalt ponaftowy), o konsystencji stałej lub półstałej o barwie od ciemnobrązowej do czarnej. Jest on układem koloidalnym o dużej trwałości, składającym się z dwóch faz: rozproszonej (asfalteny) i rozpraszającej (oleje). Jest stosowany do budowy nawierzchni dróg, do produkcji papy oraz jako materiał izolacyjny (lepik asfaltowy). Jest to mieszanina wielkocząsteczkowych węglowodorów łańcuchowych, cyklicznych oraz związków heterocyklicznych. O jakości asfaltu decyduje jego temperatura mięknienia, ciągliwość, stopień penetracji, łamliwość. Należy do tak zwanych bitumów.

Asfalt jest mieszaniną wielkocząsteczkowych węglowodorów o różnej budowie i charakterze chemicznym. Skomplikowana budowa chemiczna asfaltu utrudnia poznanie jego struktury. Dużym ułatwieniem w poznaniu budowy asfaltów było wyodrębnienie z nich podstawowych grup o zbliżonych właściwościach, takich jak: oleje,żywice,asfalteny.

Grupy te różnią się przede wszystkim wielkością cząsteczek, z których są zbudowane, od niskocząsteczkowych olejów do wysokocząsteczkowych asfaltenów. Składniki olejowe stanowią gęste ciecze koloru jasno brązowego, które nadają asfaltom plastyczność. Zawartość olejów wynosi od 30% do 48% w asfaltach ponaftowych o penetracji od 20 do 360. Oleje są mieszaniną węglowodorów parafinowonaftenowych i aromatycznych.

Żywice asfaltowe stanowią ciemnobrunatne plastyczne masy. Procentowa zawartość żywic w asfaltach ponaftowych wynosi od 30% do 40% niezależnie od penetracji asfaltu i procesu utleniania. Żywice zwiększają ciągliwość i plastyczność asfaltu.

Asfalteny stanowią twarde nietopliwe substancje. Procentowa zawartość asfaltenów w asfaltach ponaftowych wynosi od około 6% do 30%. zależnie od rodzaju ropy i sposobu przeróbki.

Asfalty zawierające większe ilości asfaltenów są twarde, mato ciągliwe i trudniej rozpuszczalne.

Struktura asfaltu zależy między innymi od ilościowego stosunku olejów do asfaltenów, składu chemicznego olejów oraz ilości żywic i asfaltenów. Współcześnie asfalty otrzymuje się praktycznie z przerobu ropy naftowej (zwane ponaftowymi). Głównym surowcem do produkcji asfaltów są bardzo ciężkie frakcje ropy uzyskiwane po dwóch destylacjach ropy. Asfalt jest także pozyskiwany ze złóż naturalnych

Masa asfaltowa jest potocznie nazywana asfaltobeton, czyli mieszankę mineralno-asfaltową używaną do budowy nawierzchni dróg, w której asfalt używany jest jako lepiszcze wiążące kruszywa. Masa ta w polszczyźnie okresu międzywojennego nosiła nazwę smołowiec. Asfaltu nie należy mylić ze smołą (która jest produktem odgazowania węgla lub drewna, a nie frakcją ropy naftowej). Definicja określająca asfalt jako lepiszcze naturalne lub otrzymywane z ropy naftowej funkcjonuje w Polsce i Stanach Zjednoczonych. W krajach Europy Zachodniej i w Rosji termin ten oznacza mieszaninę lepiszcza z kruszywem, a samo lepiszcze nazywane jest bitumem. Asfalt jest dostępny także w praktycznej postaci asfaltu na zimno.